Quanh việc gọi tên người

[unclevinh]

Quanh việc gọi tên người
(Thái-Vinh)

Để cho dễ nhớ, tôi thường nhắc các con tôi đoán chừng tuổi tác lúc chào khách đến nhà: là đàn ông hay đàn bà cỡ bằng tuổi chúng tôi thì chào bác; còn gần bằng ông bà ngoại thì chào ông hay chào bà. Những tiếng gọi như: cô, dượng, dì, chú, thím, cậu, mợ...dù cố nhét vào trí óc non nớt của trẻ con đẻ ở nước ngoài cũng không có dịp dùng đến.
Tết năm kia, cả gia đình được về Việt Nam thăm quê nội, hai đứa con tôi thật sự lúng túng trong cách chào hỏi vì có quá nhiều bà con và có quá nhiều cách gọi. Gặp ai, tôi đều giảng giải và bắt các con tập chào cho thật đúng. Trầy trật mãi làm trò cười cho lũ cháu của tôi trong nước, khiến tôi bực mình chỉ đại bức tượng to lớn đứng choán giữa ngã ba đường, hỏi:

- Ai đấy hở bé Hằng?

- Bác Hồ ấy mà!

- Ông ấy còn sống hay đã chết?

- Bác Hồ chết lâu rồi. Bộ cậu không biết sao?

- Ổng có bà con gì với gia đình mình không, mà gọi bằng bác?

- Đâu có! Ai cũng gọi ổng bằng bác hết!

- Ổng tài lắm hay sao mà ngó chỗ nào cũng có hình tượng của ổng vậy?

- Cháu không biết; nhưng ở trường dạy chúng cháu phải ráng làm cháu ngoan của Bác Hồ.

Về quê kỳ nầy, tôi được hân hạnh gặp cô Chín của tôi lần đầu. Cô tôi đã hơn 90 tuổi mà trí nhớ của cô vẫn rất tốt và hài hước vô cùng. Khi hiệp định Genève năm 1954 chia đôi đất nước, cô Chín dắt cậu con trai mười ba tuổi tập kết ra Bắc. Mấy năm đầu chưa đánh Mỹ, cô Chín lo việc nấu ăn cho cán bộ. Món thịt heo kho nước dừa trong Nam của cô được tưởng thưởng huy chương hạng nhất. Hỏi cách nấu, thì cô bày phải tìm mua loại Thột Lìn đặc biệt có nhiều lông ăn mới ngon. Báo hại các cán bộ bắt bẻ hợp tác xã tại sao không bán Thột Lìn có lông cho cán bộ dùng! Những năm chiến tranh sau nầy khi cậu con trai đã vào chiến trường Miền Nam, cô Chín được chọn vào vào quét dọn trong Bắc Bộ Phủ, thỉnh thoảng cô được diễm phúc ngắm Bác thơ thẩn ra ao câu cá ngồi yên lặng hút thuốc liên miên. Cô cầu mong Trời Phật giúp Bác tìm được cách giải phóng Miền Nam cho sớm để cô còn được dịp gặp lại con trai, trở về thăm các em, và chết ở quê nhà.

Từ ngày thắng trận được trở về quê cũ hưởng nốt tuổi trời, cô Chín làm công tác tuyên truyền lai rai trong gia đình. Ba tôi nghe ngứa tai quá, bèn bày vẽ cho má tôi mỗi tuần đều đưa cô đi chùa lễ Phật. Quả nhiên sau đó cô Chín của tôi đã quy y Tam Bảo.
Tuy chưa biết nhau, nhưng vừa gặp mặt, hai cô cháu đã ráp lại hết sức thân mật. Thấy tôi tò mò ưa hỏi nhiều chuyện ngoài Bắc, lại không có mặt ba tôi lúc đó, cô Chín được dịp nổ thật đã. Tôi hỏi:

- Vì sao cô không gọi ông Hồ bằng anh hay bằng chú?

- Í, thằng nầy nói bậy nè! Cả nước chịu ơn Bác Hồ thì gọi bằng Bác mới tỏ lòng tôn kính và thương mến chớ?

- Thế tại sao không gọi quách ổng là Thánh, hay là Phật cho rồi?

- Bộ cháu không biết trong Kinh Phật có nói Bác Hồ là một vị Bồ Tát à?

Chà...cái vụ nầy mình chưa bao giờ đọc Kinh Phật nên chịu thua cho cô tôi vui lòng. Nhưng mấy hôm sau được dịp theo em rể đi chùa lễ Phật, tôi bèn đem nghi án ông Hồ là một vị Bồ Tát ra hỏi sư trưởng. Thoáng một chút bối rối và nghi ngờ lý lịch của chúng tôi, ông đánh lảng qua chuyện khác. Cho đến lúc thân mật, vị sư trưởng bắt đầu giảng về luật nhân quả, rồi khẳng định:

- Cứ coi việc làm trong quá khứ thì đánh giá trị một người nào đó có khó gì!

- Xin sư phụ giảng thâm thêm?

- Dạy người ta gọi từ hàng tiền bối như vua Gia Long, đến kẻ thù như Tây, Nhật, Mỹ, và đối thủ như Ngô Đình Diệm, Nguyễn Cao Kỳ, Nguyễn Văn Thiệu đều bằng thằng; và gọi quân cán chính Miền Nam đều là bọn Nguỵ, thì mình làm Bác của ai đây? Mê lầm gọi ông Hồ là Bồ tát cũng được; nhưng phải nhớ Tiên Phật khác phàm tục. Bồ Tát cũng vậy; có Bồ Tát thánh và Bồ Tát phàm. Tôi cho ông Hồ là loại Bồ Tát phàm, anh thấy thế nào?

Còn thấy thế nào nữa? Lòng tôi khoan khoái hết bực mình về việc bắt bẻ lũ Việt Kiều con của chúng tôi lộn xộn trong cách chào hỏi bằng tiếng Việt, vì cả nước còn bị lừa gạt, gọi sai bét tên một người đã chết mấy chục năm nay!